Z dniem 1 lipca 2015r. zaczęły obowiązywać nowe zasady rozliczania VAT w ramach odwrotnego obciążenia.
Lista towarów, co do których mechanizm odwrotnego obciążenia ma zastosowanie została zawarta w załączniku 11 do ustawy o podatku od towarów i usług. Lista została rozszerzona o: towary z kategorii stali, niektóre z kategorii złota, telefony komórkowe, smartfony, tablety, notebooki, laptopy, konsole do gier wideo, które są stosowane z odbiornikiem telewizyjnym lub samodzielnym ekranem, inne pozostałe urządzenia do gier zręcznościowych, hazardowych, hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem, również przenośne z wykluczeniem części do tych urządzeń i akcesoriów (kierownic, sterowników do gier, kaset, itp.). Poza tym grupę towarów poszerzono również o nieobrobione plastycznie metale nieżelazne, tj. aluminium, cynk, ołów, cyna, czy nikiel.
Mechanizm odwrotnego obciążenia w przypadku elektroniki, ma wówczas zastosowanie, gdy suma wartości towarów w jednolitej gospodarczo transakcji (bez VAT) będzie większa niż 20000 zł.
Pod pojęciem „jednolitej gospodarczo transakcji” należy rozumieć transakcję, która jest objęta umową, nie patrząc na to, ile dostaw jest realizowanych w ramach tej umowy, nawet wówczas, gdy są one dokonywane według osobnych zamówień i odrębnych faktur. Jednolitą gospodarczo transakcją, jest również transakcja obejmująca więcej niż jedną umową, jeżeli okoliczności lub warunki, na których została ona zrealizowana odbiegają od okoliczności i warunków przeciętnie pojawiających się w obrocie elektroniką.
Wielokrotnie, wymienione wyżej towary są sprzedawane w zestawach. Ministerstwo Finansów oraz PKWiU stwierdziło, że reguły, które związane są z klasyfikacjami statystycznymi powinno się odpowiednio przyjąć do towarów sprzedawanych w zestawach. Wówczas, gdy do zestawu dołączono jakiś gadżet reklamowy – typu pendrive, to taki produkt nie będzie mógł być uznawany za zestaw i każdy z towarów będzie musiał być klasyfikowany osobno.
Instytucja Ministerstwa Finansów, zwróciła również uwagę i przedstawiła przykładowe towary, które mimo, że są pakowane razem, to i tak nie zostaną uznane za zestaw . Są nimi na przykład:
-
telefon komórkowy, do którego dołączony jest: zegarek (smartwatch), opaska (smartband), etui, uchwyt, czy ładowarka do samochodu,
-
konsola do gier, która jest sprzedawana łącznie z niezainstalowaną grą (typu zdrapka, czy Blu-Ray).
Jeżeli, zrealizowana zostanie sprzedaż tego typu zestawów, to wówczas, gdy ustawowy limit zostanie przekroczony, to telefon komórkowy lub konsola do gier będą opodatkowane według mechanizmu odwrotnego opodatkowania, a pozostałe akcesoria będą podlegać opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Pomimo zastosowanego po zmianach rozszerzenia, co do listy towarów, od 1 lipca 2015 obowiązuje zawężenie w innej sferze – weszło w życie ograniczenie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia co do czynnych podatników VAT.
W art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, po nowelizacji zawarte jest, że podatnikami będą podmioty nabywające towary, które są zawarte w załączniku 11 do ustawy, o której tutaj mowa, pod warunkiem, że będą podmioty te będą spełniały następujące warunki:
-
osoba dokonująca dostawy będzie podatnikiem, o którym jest mowa w art. 15 oraz u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku w ramach art.113 ust.1i 9.
-
nabywca będzie podatnikiem, na zasadach, o których mowa w art.. 15 ustawy i podatnik te musi być zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
-
sama dostawa towarów nie może być objęta zwolnieniem na zasadach, o których mowa w art. 43 ust 1 pkt 2 lub art. 122 ustawy.
Jeżeli wymienione zasady nie zostaną dochowane, to rozliczenie tej transakcji przez sprzedawcę nastąpi na zasadach ogólnych
Co zrobić, gdy w momencie dokonywania sprzedaży towaru znajdującego się na liście z załącznika 11, nabywca nie przekaże informacji sprzedawcy, o tym, że jest czynnym podatnikiem VAT – czego wynikiem będzie opodatkowanie sprzedaży w oparciu o zasady ogólne, a dopiero później, po dokonaniu transakcji zostanie zgłoszone, że działał w charakterze podatnika?
Wówczas, gdy wszelkie pozostałe wymagania umożliwiające zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia zostaną spełnione – należy dokonać korekty pierwotnego rozliczenia.
Sprzedawca powinien podjąć następujące kroki:
-
zasięgnąć informacji co do statusu podatkowego nabywcy, przykładowo korzystając z bazy podatników, która jest dostępna on-line,
-
dokonać korekty rozliczenia,
-
wystawić fakturę na zasadach, które zostały przewidziane przepisami art. 106a-106n,
-
zwrócić nabywcy zapłacony podatek VAT.
W obowiązujących od 1 lipca przepisach, pojawia się „ochrona” osoby sprzedawcy.
Wówczas, gdy sprzedawca dokona dostawy elektroniki, ale w konsekwencji działań nabywcy dojdzie do nieprawidłowego rozliczenia podatku od tej dostawy, istnieje możliwość, przy zaistnieniu określonych warunków, że sprzedawca zostanie zwolniony z konsekwencji nieprawidłowego rozliczenia podatku. Uniknie negatywnych skutków tylko wtedy, gdy udowodni, że podjął wszelkie niezbędne i dostępne mu środki, celem zapewnienia prawidłowego rozliczenia podatku, a błędne zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia jest wynikiem działania nabywcy związanego przykładowo z oszustwem. Oczywiście warunkiem jest niewiedza sprzedawcy o takim działaniu nabywcy. Kolejnym warunkiem jest przyjęcie przez sprzedającego należności wynikającej z przedmiotowej transakcji w formie innej niż gotówkowa.
Wówczas, gdy powyższe warunki zostaną spełnione, to sprzedawca nie będzie musiał rozliczać VAT – tym obowiązkiem zostanie obciążony nabywca towarów.
Ministerstwo Finansów stwierdziło, że ocena stopnia spełnienia powyższych warunków dokonywana jest na podstawie obiektywnej analizy całokształtu okoliczności i każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie. Czynnościami, które sprzedawca powinien podjąć, to minimum: sprawdzenie statusu podatkowego nabywcy, sprawdzenie faktu, czy osoba, która składa zamówienie w imieniu podatnika jest do tego upoważniona (przedłożenie przez nabywcę odpowiednich dokumentów lub analiza KRS), przyjęcie należności za realizowaną transakcję przy użyciu instrumentu płatniczego, który umożliwi zidentyfikowanie osoby, która uiszcza należność.