Częstą praktyką w toku prowadzenia działalności gospodarczej jest wpłacanie zaliczki, w formie przedpłaty dostawcy towarów lub usług. Skutki otrzymania kwoty od klienta na poczet realizacji przyszłej transakcji zależą od tego, czy w umowie mowa jest o zapłacie zaliczki czy zadatku. Przedsiębiorca powinien zatem wiedzieć wówczas, w jaki sposób ewidencjonować otrzymane środki.
Ujęcie zaliczki w księgach rachunkowych
Przedsiębiorca prowadzący swoją rachunkowość w formie pełnej, czyli ksiąg rachunkowych powinien zaliczkę otrzymaną na poczet przyszłej dostawy towarów lub usług wprowadzić do nich pod datą jej otrzymania. Dokonuje się tego z wykorzystaniem zapisu po stronie Wn konta 13-0 ” Rachunek bieżący” i po stronie Ma konta 20 ” Rozrachunki z odbiorcami”. Natomiast kwotę netto wynikającą z faktury zaliczkowej przedsiębiorca powinien ująć w swoich księgach rachunkowych po stronie Ma konta 84 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”.
Obowiązek podatkowy VAT
Ewidencja zaliczki w księgach rachunkowych nie kończy kwestii formalnych związanych z otrzymaniem jej. Dodatkowo podatnik ma obowiązek podatkowy w VAT. Wynika to bezpośrednio z art. 19a ust 8 ustawy o VAT. Wskazuje on na to, że jeśli przed dokonaniem dostawy towaru lub usługi otrzymano całość lub część zapłaty, na przykład zaliczkę, podatnik objęty jest obowiązkiem podatkowym w chwili jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Uzyskujący zaliczkę powinien wystawić fakturę zaliczkową – kwota zaliczki jest wartością brutto, natomiast podatek VAT należy obliczyć metodą „w stu”.
Zaliczka nie stanowi na gruncie przepisów bilansowych przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych czy podatkiem dochodowym od osób prawnych.
Faktura zaliczkowa w księdze przychodów i rozchodów
Wiemy już, w jaki sposób księgowana jest zaliczka dokonana na poczet przyszłych dostaw towarów lub usług, natomiast jak powinna ona zostać zaewidencjonowana w księdze przychodów i rozchodów? W związku z zaliczką wystawiona powinna być faktura zaliczkowa, która jednak nie jest ujmowana w KPiR ani jako koszt, ani jako przychód. Związane jest to z tym, że w przypadku faktur zaliczkowych moment rozliczenia w podatku VAT i w podatku dochodowym jest odmienny. Rozliczenie zaliczki na gruncie przepisów o podatku dochodowym ma miejsce w momencie wystawienia lub otrzymania faktury końcowej w razie zakończenia świadczenia usługi czy dostawy towarów. Rozliczenie podatku VAT ma miejsce w momencie zapłaty lub otrzymania zaliczki.