Jako, że przepisy klarownie określają, kiedy przedsiębiorca może dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w przypadku inwestycji dotyczących własnych środków trwałych, tak niestety nie jest wprost zdefiniowane jak należy postępować w przypadku inwestycji w obcym środku trwałym. Przepisy nie regulują tej kwestii, dlatego sprawia ona niemałe problemy podatnikom. W poniższym artykule postaramy się przybliżyć trochę to zagadnienie.
Inwestycją w obcym środku trwałym nazywamy nakłady poniesione na obcy środek trwały, który nie jest własnością firmy, ale jest przez nią użytkowany (np. na podstawie umowy najmu, leasingu czy dzierżawy). Takie inwestycje rozlicza się w kosztach inaczej niż standardowe wydatki podatnika. Zaliczenie ich do środków trwałych następuje niezależnie od przewidywanego okresu użytkowania, w tym również te, których okres używania jest krótszy niż rok. Powoduje to obowiązek amortyzacji również w przypadku krótkotrwałych inwestycji w środki obce. Warto podkreślić, że według przepisów remont środka trwałego, (który rozliczany jest w kosztach na bieżąco), nie może zostać uznany za inwestycję. Jego istotą jest przywrócenie pierwotnego stanu technicznego i użytkowego środka trwałego, jednak czynności te nie zmieniają jego charakteru i funkcji, oraz nie zwiększają wartości początkowej środka trwałego. Remont jest wydatkiem stanowiącym koszt uzyskania przychodu i nie podlega amortyzacji.
Za inwestycję można uznać działania, które prowadzą do ulepszenia obcego środka trwałego (przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja, adaptacja lub modernizacja). Takie działania prowadzą do trwałego unowocześnienia środka trwałego, przez co podniesiona zostaje jego wartość użytkowa. Tak jak wcześniej wspomniano inwestycje w obcym środku trwałym podlegają amortyzacji bez względu na przewidywany okres ich użytkowania, a podatnicy mogą wybrać czy amortyzacja ma odbywać się według stawek standardowych (liniowo) czy poprzez samodzielne ustalenie własnych stawek amortyzacyjnych. Metoda amortyzacji ustalana jest na cały okres amortyzacji i nie może zostać później zmieniona. Okres amortyzacji dla inwestycji w obcych budynkach czy lokalach nie może być krótszy niż 10 lat, a dla inwestycji w obcych środkach transportu – minimum 30 miesięcy. W przypadku amortyzacji dla inwestycji w obcych środkach trwałych okres amortyzacji uwarunkowany jest od ich wartości początkowej. Przykładami inwestycji w obcych środkach trwałych są na przykład: prace polegające na na wykonaniu instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych, założenie klimatyzacji/wentylacji, położenie tynków, wykonanie izolacji cieplnej itp.
Temat inwestycji w obcych środkach trwałych opisany jest w ustawie o rachunkowości na tyle ogólnie, iż bardzo często dochodzi z tego tytułu do niejasności i sporów z urzędem skarbowym, a to w konsekwencji prowadzi do błędnego obliczenia (i uiszczenia) nie tylko podatku dochodowego, ale również podatku VAT.