Podstawowym dokumentem księgowym w obrocie gospodarczym jest faktura VAT, która uprawnia podatników czynnych VAT do odliczania tego podatku. Przepisy ustawy o VAT jasno wskazują, jakie informacje powinny się na niej znaleźć. Zdarza się jednak, że np. faktura zostanie wystawiona bez numeru NIP nabywcy. Czy ona również może stanowić podstawę do odliczenia podatku VAT?
Prawo do odliczenia podatku VAT
Podatnikowi może przysługiwać na mocy przepisów ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, co określane jest mianem odliczenia VAT. Podatnikiem są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Art. 86 ustawy o VAT stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi m.in. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez z tytułu nabycia towarów i usług czy dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Wymogi ustawowe mówią o kwocie podatku z faktury, ale nie odnoszą się do kwestii formalnych, takich jak faktura zawierająca wszystkie wymagane elementy.
Kiedy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT?
Istnieje w ustawie o VAT katalog negatywnych przesłanek, które będą wykluczały prawo do odliczenia daniny. Mowa o art. 88 ust. 3a ustawy o VAT. Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, jeśli:
- Sprzedaż została udokumentowana lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący.
- Transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu lub jest zwolniona od podatku.
- Wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności niedokonane, w części dotyczącej tych czynności, podają kwoty niezgodne z rzeczywistością lub potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego.
- Faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego.
- Wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze – w części dotyczącej tych czynności.
W katalogu negatywnych przesłanek nie ma przeszkody w postaci błędów formalnych, jak brak NIP-u nabywcy na fakturze. Jeśli faktura jest prawidłowa, czyli odzwierciedla prawdziwe zdarzenie gospodarcze, które miało miejsce, a do tego w sposób dokładny identyfikuje strony transakcji, poprzez wskazanie danych osobowych i adresu, zaś jedynym brakiem jest niewskazany numer NOP, to nie ma wpływu na przedmiot i podstawę opodatkowania. Można więc odliczyć na jej podstawie podatek VAT naliczonego.